یحیی حرانیبرخی یحیی حرّانى را یکی از شهدای کربلا می‌دانند. ۱ - تحقیق در نام یحیینام وی یحیی حزانی هم آمده است. [۱]
تاریخ زندگانی امام حسین علیه‌السلام، عماد زاده، ج۲، ص۲۶۰.
۲ - محل زندگیی یحیینام او در منابع کهن دیده نمی شود. ولی به گفته مؤلّف روضة الشهداء، یحیی، ساکن حّران و یهودی بود؛ برخی نیز او را صابئی دانسته اند. [۲]
الامام الحسین و اصحابه، قزوینی، فضل علی، ج۱، ص۴۰۷.
۲.۱ - منطقه حّراننام حرّان در اصل، هاران، پدر حضرت لوط علیه السلام بوده و سپس به حرّان تبدیل گشته است. نیز، حرّان نخستین شهری‌بود که پس از بابل ساخته شد. ۳ - جریان شهادت یحیی حرانیچون کاروان اسیران کربلا در مسیر کوفه به شام به این مکان رسید، یحیی که در قلعه‌ای، بالای کوه می زیست برای تماشای آنان و سرهای بریده شهیدان به آنجا آمد، سر مبارک سید الشهدا علیه السلام را دید که لب‌هایش می جنبید. وقتی نزدیک رفت و گوش فرا داشت چنین شنید: «وَ سَیْعلَمُ الَّذینَ ظَلمُوا أَیَّ مُنْقَلَبٍ یَنْقَلِبُونَ» آنها که ستم کردند به زودی می دانند که باز گشتشان به کجاست. با شنیدن این آیه شگفت زده شد و پرسید: این سر از کیست؟ پدر و مادرش چه نام دارند؟ پاسخ دادند: پدر او علی علیه السلام و مادرش فاطمه دختر رسول خدا صلی الله علیه وآله است. یحیی گفت: اگر دین او بر حقّ نبود این کرامت از او ظاهر نمی‌شد. آنگاه با گفتن شهادتین مسلمان شد و عمامه اش را پاره پاره کرد و برای پوشش بانوان به آنان داد. جامه خز خود را نیز همراه هزار درهم خدمت امام سجاد علیه السلام فرستاد. نگهبانان به ضرب و شتم او پرداخته و گفتند: چرا از کسانی که مورد خشم خلیفه قرار گرفته اند حمایت می کنی؟ از اینجا دور شو و گرنه تو را خواهیم کشت! یحیی که عشق اهل بیت سراسر وجودش را فرا گرفته بود به خادمان خود فرمان داد شمشیر بیاورند و تکبیر گویان بر نگهبانان حمله کرد. پنج تن از آنان را به هلاکت رساند و سرانجام خود به فیض شهادت نایل گشت. ۴ - مقبره یحیی حرانیبه گفته ملا حسین واعظ کاشفی مقبره او که به آن «تربت یحیی شهید» می‌گویند در دروازه حّران معروف و محلّ استجابت دعاست. [۵]
روضة الشهداء، واعظ كاشفي، ج۱، ص۳۶۷.
[۶]
ناسخ التواریخ، سپهرکاشانی، محمدتقي، ج۳، ص۱۱۵.
[۷]
الامام الحسین و اصحابه، قزوینی، فضل علی، ج۱، ص۴۰۷.
از وضع کنونی این مقبره اطلاعی در دست نیست. ۵ - پانویس
۶ - منبعجمعی از نویسندگان، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، ص۳۹۶-۳۹۷. |